بودجه‌بندی| ابزار 360 درجه

بودجه‌بندی مسئله‌ای بسیار مهم برای افراد هدفمند است و به زندگی انسان نظم می‌دهد‌. همچنین می‌تواند باعث افزایش کارایی و عملکرد فردی شود.

شاید در نگاه اول، اکثر افراد انجام بودجه‌بندی دقیق را کاری سخت و دشوار بدانند‌. این موضوع بیش‌تر به این علت است که بسیاری از افراد اصلاً نمی‌دانند بودجه‌بندی چیست و روش اصولی آن به‌ چه صورت است.

برای انجام یک بودجه‌بندی دقیق، لازم نیست که از ابتدای کار خبره باشید و کل مباحث بودجه‌بندی مالی شخصی را از بر باشید!

مهم‌ترین چیزی که در این مسیر مهم است، اجرای گام‌به‌گام مراحل بودجه‌بندی و پایبندی و تعهد در انجام هر مرحله است.

تعریف بودجه‌بندی

در ابتدا بهتر است یک تعریف کلی از بودجه‌بندی داشته باشیم‌.

شاید وقتی صحبت از بودجه ‌بندی می‌شود، بسیاری از افراد آن را به‌عنوان ایجاد محدودیت در هزینه‌ها یاد کنند.

اما این تصور کاملاً اشتباه است. بودجه‌بندی در حقیقت یک مهارت است که به شما کمک می‌کند کارهای خود را با برنامه انجام دهید.

مهارت بودجه‌بندی شخصی، به شما این امکان را می‌دهد که به‌طور کامل از دخل‌و‌خرج خود مطلع باشید و دچار کمبود مالی و اضطراب نشوید.

شما با بودجه‌بندی درآمد ماهیانه، برای درآمد خود هدف تعیین می‌کنید و کنترل برنامه‌های خود را در دست می‌گیرید.

چگونه درآمد ماهیانه خود را بودجه‌بندی کنیم؟

تقسیم‌‌بندی هزینه‌‌های زندگی و درآمد ماهیانه بسیار اهمیت داشته و گام مهمی در روند موفقیت افراد محسوب می‌شود‌‌.

اکنون سوال بسیاری از افراد این است که چگونه درآمد ماهیانه خود را بودجه‌بندی کنیم؟

برای پاسخ به این سوال، نیاز به پیمودن راه سختی ندارید و فقط کافی است که از اصول آن مطلع باشید و آن را گام‌به‌گام جلو ببرید؛ البته نه به‌صورت یکباره و بدون برنامه‌ریزی!

گام های مختلف بودجه‌بندی

انجام اصولی بودجه‌بندی 5 مرحله دارد. در ادامه به گام‌های مختلف بودجه‌بندی اشاره می‌شود:

مرحله اول: فهرست کردن درآمد

درآمد شما عبارت است از هر پولی که در طی ماه به دست شما می‌رسد. این پول می‌تواند حقوق اصلی شما باشد یا شغل پاره‌‌وقتی که در آخر هفته خود را با آن سرگرم می‌کنید.

حتی ممکن است شاغل نباشید و درآمد شما پول ماهیانه یا پول توجیبی دریافتی از خانواده باشد.

در این مرحله باید در یک کاغذ یا فایل اکسل بودجه‌ریزی شخصی که آماده کردید، برای هر درآمدی که از منابع گوناگون به‌دست می‌آورید، یک ستون جداگانه قرار دهید.

دقت کنید که در مرحله اول باید درآمد خالص خود را محاسبه کنید. درآمد خالص یعنی مقدار پولی که پس از پرداخت قبض، قسط و… در نهایت برای شما باقی می‌ماند.

مرحله دوم: فهرست کردن هزینه‌ ها

پس از اینکه میزان درآمد یا ورودی ماهانه خود را محاسبه کردید، نوبت به محاسبه میزان هزینه‌ها یا خروجی خواهد بود.

فراموش نکنید که هنگام لیست کردن هزینه‌ها و اختصاص دادن بودجه به آن‌ها، نیاز است که حتماً حدود ۱۰ درصد از درآمد را به‌عنوان پس‌انداز یا صندوق اضطراری قرار دهید.

این میزان شاید زیاد نباشد، اما در برخی موارد بسیار کاربردی خواهد بود.

مثلاً یک نمونه بودجه‌بندی شخصی در این مرحله شامل اختصاص دادن یک ستون به هر کدام از موارد غذا، حمل‌و‌نقل، پوشاک و… خواهد بود.

هزینه‌هایی که لیست می‌کنید در دو دسته ثابت و متغیر طبقه‌بندی خواهند شد. مثلاً اجاره منزل شما ثابت است، اما قبض آب و برق یا خوراک و پوشاک شما ممکن است متغیر باشد.

برای این کار می‌توانید لیست هزینه‌های ماه گذشته را نگاه کنید تا مقداری تقریبی از هزینه‌های هر ردیف به ‌دست آورید.

پس از اینکه ضروری‌ترین موارد را یادداشت کردید، مقداری از بودجه را برای تفریح و سرگرمی خود اختصاص دهید.

در این مرحله لیست گردش حساب شما می‌تواند کمک بسیاری در انتخاب کارهای ضروری و غیرضروری بکند.

گاهی ممکن است برای رسیدن به یک هدف خاص، تعدادی از مخارج غیر ضروری را حذف کنید.

مرحله سوم: پیدا کردن اختلاف درآمد و هزینه ها

در سومین مرحله از بودجه‌بندی مالی شخصی، باید مقداری که در مرحله دوم محاسبه کردید را از مقداری که در مرحله اول به‌دست آوردید، کم کنید. به‌عبارتی باید تفاوت هزینه‌ها و درآمد خود را به‌طور دقیق محاسبه کنید.

عددی که در این قسمت به‌دست‌ می‌آید باید صفر باشد تا یک بودجه‌بندی درست و مبتنی ‌بر صفر انجام داده باشید.

صفر شدن این محاسبات به معنای صفر شدن حساب بانکی و در مضیقه قرار گرفتن نیست. بلکه به این معنا است که شما برای ریال‌به‌ریال پول خود، برنامه‌ریزی کرده‌اید.

در این روش، شما هیچ مسیری را بدون برنامه باقی نگذاشته‌اید و مابقی پول خود را هم پس‌انداز کرده‌اید.

اگر این محاسبه را انجام دادید و اختلاف آن‌ها صفر نشد، به‌هیچ‌وجه مقدار باقی مانده را بدون برنامه نگه ‌ندارید؛ حتی اگر شده آن را در یک ستون جداگانه به ‌نام باقی‌مانده، در فایل اکسل بودجه‌ریزی شخصی‌تان قرار دهید.

حتی ممکن است هنگام محاسبه این عدد، با یک مقدار منفی مواجه شوید! در این شرایط کافی است که سری به مرحله دوم بزنید و تعدادی از هزینه‌های غیرضروری را حذف کنید تا مشکل شما حل شود.

مرحله چهارم: پیگیری هزینه‌ها

مرحله چهارم در بین مراحل انجام بودجه‌بندی، بسیار مهم است و از نظر بسیاری از افراد یک راز محسوب می‌شود که همه از آن خبر ندارند!

مقصود از این مرحله، ثبت روزانه دخل و خرج‌تان است. مثلاً در صورت خرید یک عدد خودکار، در پایان روز آن را در ردیف خریدهای شخصی ثبت کنید.

یا در صورت پرداخت اجاره منزل، در پایان روز آن را در ردیف مسکن بنویسید.

این موضوع در حقیقت، پیگیری هزینه‌های شما است که به کار شما نظم بیش‌تری می‌دهد.

در طول این مرحله ممکن است با این موضوع مواجه شوید که هزینه‌های شما از مقدار پیش‌بینی شده کم‌تر یا بیش‌تر شود.

شاید در ابتدا مدیریت این موضوع کمی سخت باشد، اما پس از مدتی مهارت بودجه‌بندی شخصی در شما افزایش پیدا می‌کند و به ‌راحتی می‌توانید با تغییر سایر ستون و ردیف‌ها آن را جبران کنید.

اگر سرپرست خانواده هستید و از این روش بودجه‌نویسی خانواده استفاده می‌کنید، دقت در انجام این مرحله باعث می‌شود که کنترل بیش‌تری روی دخل‌وخرج خود داشته باشید و کم‌ترین مشکل را در تقسیم هزینه‌های زندگی پیدا کنید.

مرحله پنجم: بودجه‌بندی پیش از شروع هر ماه

در ماه‌های مختلف سال، ممکن است بسیاری از هزینه‌های شما ثابت بماند و تعدادی از آن‌ها هم تغییر کند.

حقیقت این است که امکان ندارد خرج‌های هر ماه شما دقیقاً یکسان باشد! بنابراین نیاز است که پیش از شروع هر ماه، یک بودجه‌بندی جدید به همراه یک فایل اکسل بودجه‌ریزی شخصی جدید، براساس اهداف آن ماه داشته باشید.

شاید فکر کنید این کار زمان‌بر است، اما اصلاً اینطور نیست!

فقط کافی است که مدل بودجه‌بندی ماه پیش را کپی کنید و تغییرات مورد نیاز را در آن به ‌وجود آورید.

هنگامی که در حال تقسیم بندی هزینه‌های زندگی برای ماه جدید هستید، حتماً اهداف ماه جدید و مناسبت‌ها و کارهای خاصی که قرار است انجام دهید را مدنظر داشته باشید.

مثلاً جشن تولد، سالگرد ازدواج، نوبت بیمه خودرو، نیاز خودرو به تعویض روغن، نیاز به خرید لباس‌های متناسب با فصل و… از مواردی هستند که هر ماه باید مورد توجه قرار گرفته و حتماً برنامه‌ریزی شوند.

این مرحله که تیر آخر از یک نمونه بودجه‌بندی شخصی جامع است، شاید در ماه‌ اول آسان نباشد، ولی پس از حداکثر سه ماه شما را به تبحر کامل در انجام یک بودجه‌بندی بی‌نقص می‌رساند.

بهترین روش بودجه‌بندی در شرایط فعلی ایران چیست؟

بودجه‌بندی درآمد فقط مخصوص افراد فقیر یا ثروتمند نیست،‌ بلکه با هر سطح درآمدی برای شما نیاز است و باید انجام شود.

بنابراین در اوضاع کنونی ایران، افراد با سطح درآمد مختلف و دغدغه‌های گوناگون در ارتباط با مسائل اقتصادی، می‌توانند از بودجه‌بندی پنج مرحله‌ای استفاده کنند‌.

البته موضوع فقط انجام دادن آن نیست و باید بدانید که استمرار در این زمینه بسیار مهم است. در ابتدا باید تصمیمی جدی برای انجام بودجه‌بندی بگیرید و آن را حتماً روی کاغذ ثبت کنید.

با شروع این کار، شما به صورت‌حساب‌های بانکی خود توجه بیش‌تری خواهید کرد و شخص دقیق‌تری خواهید بود.

برای این کار می‌توانید از یک اپلیکیشن مدیریت مالی کمک بگیرید یا یک فایل اکسل بودجه‌ریزی شخصی برای خودتان داشته باشید.

مزایای انجام بودجه‌بندی مالی شخصی

بودجه‌بندی مالی شخصی کاری بسیار ارزشمند است که در حقیقت نشانه مسئولیت‌پذیری شما خواهد بود.

شما با انجام بودجه ‌بندی، پول‌های خود را به بهترین شکل مدیریت می‌کنید و دیگر امکان ندارد که از چگونه خرج شدن آن‌ها تعجب کنید!

بودجه‌بندی در حقیقت مسیری است که رسیدن به هدف را برای شما آسان می‌کند. با انجام این کار در حقیقت علاوه ‌بر کنترل پول، کنترل رفتارهای مصرفی خود را هم در دست دارید و می‌توانید آن‌ها را به‌خوبی مدیریت کرده و شاهد پیشرفت چشم‌گیری در زندگی خود باشید.

بودجه‌بندی یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که می‌توانید برای رسیدن اهداف خود بگیرید.

چگونه به بودجه‌بندی خود پایبند بمانیم؟

یکی از نکاتی که باید هنگام انجام بودجه‌بندی به آن توجه کرد و تاثیر بسیار زیادی در پیشرفت زندگی دارد، تعیین هدف است.

پیش از انجام بودجه‌بندی ماهیانه باید برای خود هدف تعیین کنید.

واقع‌بینانه بودن این اهداف اهمیت بسیار زیادی در این مرحله دارد. اهدافی که تعیین می‌کنید باید به دو دسته بلندمدت و کوتاه‌مدت تقسیم شود.

این اهداف ممکن است هرچیزی اعم از پرداخت بدهی، خرید یک وسیله و… باشند. تعیین هدف می‌تواند انگیزه شما را برای انجام بودجه‌بندی چند برابر کند.

از طرفی اگر بدانید که برای هدف خاص و خوشایند، در حال کم کردن هزینه‌های غیرضروری هستید، این کار برای شما آسان‌تر خواهد بود و پایبندی بیش‌تری به آن خواهید داشت.

بودجه بندی حقوق ماهیانه

با دانستن “بودجه‌بندی چیست؟” و اینکه چگونه انجام می‌شود، به‌راحتی می‌توانید یک بودجه‌بندی مالی شخصی بسیار خوب انجام دهید و تاثیرات آن را روی روند رسیدن به اهداف و پیشرفت زندگی ببینید.

بودجه ‌بندی در حقیقت محدودیت نیست، بلکه برنامه‌ای محسوب می‌شود که به شما کمک می‌کند روی پول‌ها و رفتارهای خود کنترل داشته باشید.

بودجه‌بندی در پنج مرحله انجام می‌شود و ممکن است در ماه اول برای شما کمی سخت باشد، اما پس از مدتی مهارت بودجه‌بندی شخصی شما چند برابر شده و به‌راحتی از آن به‌عنوان یک روش تقسیم‌بندی هزینه‌های زندگی، استفاده می‌کنید.